Język polski i literaturaRelacje społeczne

Duchy w II części Dziadów – charakterystyka i znaczenie

Duchy z II części Dziadów to najważniejsi bohaterowie dramatu. To one najwięcej mówią, ujawniają swoje grzechy i formułują przestrogi dla żywych. Obrzęd dziadów dla Mickiewicza był pretekstem do opowieści o człowieku i jego miejscu w świecie.

W II części Dziadów pojawiają się duchy lekkie, duch najcięższy i duch pośredni. Każdy z nich ma osobne przesłanie dla uczestników obrzędu.

Duchy lekkie w II części Dziadów – Józio i Rózia

Pierwszymi duchami, które przywołuje Guślarz w II części Dziadów Adama Mickiewicza, są duchy dwójki dzieci – Józia i Rózi. Są to tak zwane duchy lekkie, czyli te, które na ziemi były bardzo krótko – „zabłysły” i „spłonęły”.

  • Józio i Rózia pojawiają się pod postacią aniołków, ale są nieszczęśliwe. Ich problemem jest bowiem to, że podczas swojego pobytu na ziemi miały wszystko, nie doświadczyły więc smutku i goryczy.
  • Teraz także niby mają wszystko, ale droga do nieba pozostaje dla nich zamknięta. Proszą Guślarza o dwa ziarenka gorczycy – symbol trosk i kłopotów. Dzięki nim będą mogły wejść do nieba. 
  • Duchy lekkie zwracają uwagę na fundamentalną rolę, jaką odgrywa w życiu człowieka cierpienie:

Kto nie doznał goryczy ni razu,

Ten nie dozna słodyczy w niebie.

Najcięższy duch w Dziadach cz. II – Widmo Złego Pana

O północy Guślarz w II części Dziadów wzywa najcięższe duchy. Ich reprezentantem jest wielki grzesznik – Widmo Złego Pana.

  • To duch dziedzica, który przez całe życie grzeszył, odmawiał ludziom pomocy, morzył głodem. Teraz sam błąka się po świecie głodny i spragniony.
  • Do nieba nie dostanie się nigdy, ale nawet by trafić w końcu do piekła, musi otrzymać od kogoś odrobinę napoju i jedzenia.
  • Dawni poddani odmawiają mu jednak i tej pomocy, przypominając jednocześnie wszystkie jego grzechy. Sam dziedzic podsumowuje swoją karę:

Bo kto nie był ni razu człowiekiem,

Temu człowiek nic nie pomoże.

  • W ten sposób Mickiewicz w II części Dziadów za pomocą ducha dziedzica zwraca uwagę, że największym grzechem jest brak miłosierdzia, litości i wrażliwości na ludzką krzywdę.

Pasterka – duch pośredni w II części Dziadów

Ostatnim duchem, który pojawia się na zaproszenie Guślarza, jest Pasterka, czyli duch pośredni. Ten typ duchów reprezentuje osoby, które żyły wśród ludzi, ale nie dla świata.

  • W przypadku Pasterki oznacza to, że drwiła ona ze wszystkich swoich adoratorów, była nieczuła na miłość, negowała myśl o małżeństwie.
  • Za karę została skazana na samotność i nudę, ponieważ zawieszona jest między niebem a ziemią. Jak sama mówi:

Kto nie dotknął ziemi ni razu,

Ten nie może być w niebie.

  • Pod postacią Pasterki kryje się refleksja Mickiewicza na temat ogromnej roli miłości w życiu. Poeta podkreśla, że nie można się nią bawić czy gardzić, bo to właśnie ona nadaje sens życiu.

Fot. Adobe Stock

 

Polecane artykuły
Relacje społeczneŚwiat wokół nas

Zostań pomocnikiem świętego Mikołaja – jak pomóc innym przed świętami?

Okres przedświąteczny to wyjątkowy czas, kiedy wszyscy jeszcze bardziej chcemy czynić…
AktualnościRelacje społeczneŚwiat wokół nas

Co to jest badanie exit poll?

Sprawdź, skąd wiadomo jak wyglądają wyniki wyborów w dniu ich przeprowadzenia
AktualnościRelacje społeczneŚwiat wokół nas

Sondaże wyborcze – czy można im wierzyć?

Czy mają wpływ na wynik wyborów?