Zobacz jak wygląda proces organizacji wyborów
Głównymi organami samorządowymi zaangażowanymi w organizację wyborów są wójt, burmistrz i prezydent miasta. Ich zadaniem jest umożliwienie udziału w głosowaniu mieszkańcom danego terenu.
Obowiązki samorządu związane z organizacją głosowania nie kończą się w dniu wyborów. Później wójt musi zapewnić wgląd do protokołu głosowania i przechowywać dokumenty z zachowaniem wszelkich zasad bezpieczeństwa.
Spis wyborców – najważniejsze zadanie wójta
Rok 2018 przyniósł dosyć istotne zmiany w sposobie organizacji wyborów w Polsce. Na ich podstawie wójt każdej gminy zobowiązany jest do umożliwienia wykonywania zadań przez Korpus Urzędników Wyborczych, czyli urzędników powoływanych przez Szefa Krajowego Biura Wyborczego do organizacji wyborów. Jednak urzędnicy Korpusu nie mogą przebywać cały czas w danej lokalizacji. Dlatego część ich zadań wykonują osoby odpowiedzialne za organizację wyborów desygnowane przez wójta. Zadania te wynikają z Kodeksu wyborczego i ogólnie można powiedzieć, że obowiązkiem wójta, burmistrza i prezydenta jest zapewnienie odpowiednich warunków i sprawnej obsługi pracy komisji wyborczych. Niezwykle ważnym zadaniem samorządu w kontekście organizacji wyborów jest przygotowanie list osób uprawnionych do głosowania. Zestawienia takie nazywa się spisem wyborców. Każda gmina zobowiązana jest do przygotowania takiego wykazu na podstawie ogólnopolskiego rejestru wyborców, który tworzony jest z wykorzystaniem danych pochodzących z ewidencji ludności. Spis wyborców sporządza się najpóźniej do 21. dnia przed głosowaniem.
Inne obowiązki samorządu w organizacji głosowania
Samorządy w czasie głosowania mają również inne obowiązki. Należą do nich m.in. zorganizowanie lokali wyborczych, zapewnienie bezpiecznego przebiegu głosowania oraz informowanie osób niepełnosprawnych o szczegółach procedury głosowania. W każdej gminie przynajmniej połowa lokali wyborczych powinna być dostosowana do potrzeb osób niepełnosprawnych. Do zadań samorządu należy odpowiednie wyposażenie lokalu wyborczego, to znaczy przygotowanie wystarczającej liczby miejsc do swobodnego, zapewniającego dyskrecję wypełnienia karty do głosowania czy przygotowanie przezroczystej urny do głosowania. Nadchodzące wybory prezydenckie, które realizowane będą częściowo drogą pocztową, nakładają na samorząd dodatkowe zadania. Osoby, które będą chciały głosować drogą pocztową muszą zgłosić to do komisarza wyborczego na 15 dni przed terminem głosowania. W tym celu trzeba udać się do urzędu gminy, w której jesteśmy wpisani do spisu wyborców lub chęć głosowania korespondencyjnego zgłosić za pomocą internetu. Zadaniem samorządu jest w obu przypadkach przyjęcie takiego zgłoszenia, sprawdzenie poprawności wypełnienia wniosku i ewentualny zwrot do wyborcy w celu uzupełnienia braków lub poprawienia błędów. Kolejnym zadaniem urzędników jest przekazanie listy osób głosujących korespondencyjnie Poczcie Polskiej. Listonosze dostarczają do każdej takiej osoby karty do głosowania, przygotowane przez Państwową Komisję Wyborczą najpóźniej na trzy dni przed terminem wyborów. Każdy otrzyma również kopertę na kartę do głosowania, oświadczenie o osobistym i tajnym głosowaniu i kopertę zwrotną. Wypełnioną kartę zakleja się w kopercie na kartę do głosowania i razem z podpisanym oświadczeniem wkłada się do koperty zwrotnej. Można ją wrzucić do specjalnej skrzynki do głosowania przygotowanej przez pocztę, przynieść do urzędu gminy do dnia głosowania lub w dniu głosowania do lokalu wyborczego i przekazać go komisji wyborczej.
Zobacz także: Co to jest samorząd terytorialny i jakie ma znaczenie?
