Powiedzenia polskie każdy z nas zna, każdy ich używa, ale czy każdy wie, co naprawdę oznaczają? Pierwotne znaczenie jest często trudne do uchwycenia, ponieważ te sentencje odnoszą się do rzeczywistości, która dawno minęła.
Powiedzenia polskie to wyraz mądrości ludowej, która się nie dezaktualizuje.
Powiedzenia i przysłowia – po co powstały?
Sentencje i przysłowia, które dzisiaj często powtarzamy, nie zastanawiając się szczególnie nad tym, skąd się wzięły, to zapis mądrości ludowej. Tego typu hasła, mądrości życiowe miały stanowić:
- pouczenie,
- przestrogę,
- ogólną myśl na temat praw rządzącym światem.
Najpopularniejsze polskie powiedzenia mówią przede wszystkim o tym, jak dobrze żyć, jak postępować, jak unikać błędów. Mimo że są to bardzo stare sformułowania, których bezpośrednie znaczenie jest dla nas trudne do odszyfrowania, potrafią często przedstawić czy podsumować dane zdarzenie lub sytuację bardzo precyzyjnie.
Czy wiesz, że…
„Do siego roku” to jedna z najpopularniejszych form składania sobie życzeń w sylwestra. Co właściwie oznacza? „Siego” to dopełniacz staropolskiego zaimka wskazującego „si”, który oznaczał „ten”, „ów”. „Do siego” oznacza więc właściwie „do tego”, „do nadchodzącego” roku. Warto zwrócić uwagę na poprawny zapis. Stosowana niekiedy forma „dosiego” jest niepoprawna.
Mądre polskie powiedzenia, które warto znać
Powiedzenia o miłości, pracy, o kobietach – to jedne z najczęściej pojawiających się w polszczyźnie:
- Bez pracy nie ma kołaczy – bez wysiłku nie ma efektów; kołacz to w staropolszczyźnie chleb;
- Darowanemu koniowi w zęby się nie zagląda – nie krytykuje się tego, co się otrzymało za darmo;
- Fortuna kołem się toczy – to właściwie powiedzenie łacińskie zaadaptowane przez Kochanowskiego, które oznacza, że los jest zmienny;
- Białogłowie pstro w głowie – kobieta myśli często o nieistotnych, błahych kwestiach (niestety powiedzenia polskie często krytykowały kobiety).
Powiedzenia łacińskie
Chcesz zabłysnąć? Naucz się kilku słynnych aforyzmów po łacinie. Przydadzą się i w pracach pisemnych, i w życiu codziennym:
- Carpe diem – chwytaj dzień;
- Alea iacta est – kości zostały rzucone; zaczęło się i nie ma odwrotu;
- Amor vincit omnia – miłość wszystko zwycięża;
- Dies diem docet – dzień uczy dzień;
- Ora et labora – módl się i pracuj;
- Dum spiro, spero – dopóki oddycham, nie tracę nadziei.
Zobacz także: No pain, no gain – co to znaczy?
Fot. S. Hermann & F. Richter / Pixabay
