Naturalizm w Lalce Prusa czy Chłopach Reymonta to część znacznie szerszego zjawiska. Naturalizm w literaturze i sztuce wyrasta bowiem z przekonania, że należy pokazywać brutalną prawdę o człowieku i świecie.
Naturalizm malarstwo, literatura czy sztuka przyswoiły sobie przede wszystkim w II połowie XIX wieku (w Polsce miało to miejsce w epoce pozytywizmu i Młodej Polski), kiedy to coraz chętniej pokazywano losy biedniejszych warstw społecznych.
Naturalizm – obrazy, które poruszają
Naturalizm w sztuce pojawił się w połowie XIX wieku za sprawą takich twórców jak słynny pisarz Emil Zola czy malarz Jean Francois Raffaëlli. Wyjściowe założenie naturalistycznej sztuki to wierne, momentami niemal fotograficzne naśladownictwo natury. Chodziło tutaj zarówno o otaczający świat, jak i samego człowieka.
Naturalizm w sztuce – czym się cechuje?
Bardzo często tematem powieści czy obrazów naturalistycznych byli przedstawiciele uboższych warstw, którzy zdaniem twórców uosabiali w dużej mierze nagą naturę nieskażoną kulturą i osiągnięciami cywilizacji. Chodziło jednak także o bohaterów przez tę cywilizację wyrzuconych na margines życia społecznego. Zainteresowanie naturalistów dotyczyło przede wszystkim ludzkiego ciała oraz zjawisk i procesów z nim związanych, ludzkiej. Tematy, które bardzo często pojawiały się w twórczości naturalistów to:
- głód i ubóstwo,
- choroba,
- ból,
- narodziny,
- śmierć,
- seks i seksualność.
Naturalizm w powieściach XIX wieku
Naturalizm w Rozdziobią nas kruki, wrony Żeromskiego przejawia się choćby w sposobie prezentacji ludzkiego ciała atakowanego po śmierci przez ptactwo. Uwagę czytelnika zwracają także opisy rozkładającego się ciała konia. Naturalizm w Ludziach bezdomnych to prezentacja biedy niższych warstw społecznych, związanych z nią chorób, braku higieny itd. Warto jednak podkreślić, że nie tylko o biedę chodziło. Naturalizm w Chłopach na przykład w dużej mierze dotyczy kwestii popędu seksualnego, witalizmu, płodności ziemi, jak i człowieka. Jeszcze inaczej wygląda naturalizm w Zbrodni i karze, która to powieść jest połączeniem realizmu i naturalizmu. Dostojewski łącząc te dwie tendencje, wiele mówi o kondycji człowieka XIX wieku.
Źródła:
https://encyklopediateatru.pl/hasla/253/naturalizm
Fot. Józef Chełmoński – Bociany, Muzeum Narodowe
