Język polski i literatura

Dramat romantyczny – cechy charakterystyczne i najważniejsze utwory

Dramaty romantyczne pisali Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki czy Zygmunt Krasiński. To jednak nie tylko polskie utwory. Warto pamiętać o George’u Byronie, Victorze Hugo czy Friedrichu Schillerze. 

„Kordian” jako dramat romantyczny wyróżnia się z spośród innych form scenicznych nie tylko tematyką czy typem bohatera, lecz także swoją budową. Podobnie „Dziady” czy „Nie-boska komedia”. 

Co to jest dramat romantyczny?

Definicja dramatu romantycznego nie jest prosta. Jest to z pewnością tekst dramatyczny, podzielony na wypowiedzi poszczególnych osób, przeznaczony do grania na scenie. Często jednak uznawany jest za niesceniczny, ze względu na trudność realizacji  na scenie XIX-wiecznego teatru niektórych pomysłów dramaturgów. Wyróżnikiem dramatu romantycznego jest:

  • złamanie zasady trzech jedności, 
  • budowa odbiegająca od klasycznego schematu dramatu starożytnego (i wzorującego się na nim XVIII-wiecznego), 
  • włączenie do dramatu innych form literackich: ballady, piosenki, wiersza,
  • specyficzny typ bohatera – jednostki indywidualnej walczącej ze światem. 

Budowa dramatu romantycznego

Najbardziej charakterystyczne cechy dramatu romantycznego dotyczą jego budowy. Chodzi o zaburzenie pięcioaktowej struktury, niekonsekwentne trzymanie się podziału na sceny, otwarte zakończenie, a także specyficzny język wypowiedzi bohaterów łamiący zasadę decorum. Istotne jest także złamanie podziału gatunkowego na komedię i tragedię. Dramat romantyczny je miesza.  

Dramaty romantyczne – lista najważniejszych utworów 

„Nie-boska komedia” to dramat romantyczny Zygmunta Krasińskiego. W przypadku Adama Mickiewicza są to „Dziady. W twórczości Słowackiego takich utworów jest dużo więcej: to nie tylko „Kordian” czy „Balladyna”, lecz także „Fantazy”, „Horsztyński”, „Mazepa” czy „Lilla Weneda”, a także późniejsze utwory. 

Warto z pewnością pamiętać także o przykładach europejskich – „Manfredzie” George’a Byrona, „Hernani” Victora Hugo czy też „Zbójcach” Friedricha Schillera.

Źródło:

A. Kowalczykowa, Dramat. Dyskusje i refleksje, [w:] Słownik literatury polskiej XIX wieku, red. J. Bachórz, A. Kowalczykowa, Wrocław – Warszawa – Kraków 1991, s. 183–184.