Przedstawiciele dadaizmu prowokowali, szokowali, odrzucali dotychczasowe rozumienie sztuki. Tworzyli nowy sposób myślenia o dziele sztuki. Byli malarzami, poetami, dramaturgami.
Artyści dadaizmu to przede wszystkim prowokatorzy, twórcy, którzy odwrócili się od wszystkich dotychczasowych kanonów piękna i estetyki, szukając wolności twórczej.
Dadaizm – przedstawiciele
Trudno wskazać jednego, a nawet kilku inicjatorów dadaizmu, ponieważ ruch ten rozwijał się do pewnego momentu niezależnie w trzech miejscach: Nowym Jorku, Paryżu i Zurychu.
W Zurychu bardzo prężnie działał Cabaret Voltaire, gdzie organizowano występy, odczyty, koncerty. Następnie w środowisku tym założono słynne czasopismo „Dada”. Działali tutaj tacy pisarze, jak m.in.:
- Hugo Ball,
- Richard Huelsenbeck,
- Hans Arp,
- Hans Richter,
- Tristan Tzara,
- Marcel Janco.
W Paryżu ruch dadaistów wzmocniło pojawienie się tam w 1919 roku Tzary. Do najważniejszych przedstawicieli francuskiego nurtu zalicza się:
- André Bretona,
- Louisa Aragona,
- Paula Éluarda.
W Nowym Jorku także działali francuzi. Za najważniejszych przedstawicieli dadaizmu w USA uznaje się: Marcela Duchampa i Francisa Picabia. Wokół czasopisma „291” skupiali się także Man Ray czy Alfred Stieglitz. W późniejszym okresie dadaizm intensywnie zaznaczył swoją obecność także w Niemczech. Słynnym dadaistą był Max Ernst, a także George Grosz.
Dadaizm – obrazy i autorzy
Najważniejsze dzieło dadaizmu to prowokacyjna instalacja: „Fontanna” Marcela Duchampa, którą był pisuar. Inne ważne dzieła sztuki dla dadaizmu to:
- „L.H.O.O.Q.” (czyli „Mona Lisa z wąsami”) Marcela Duchampa,
- „Ubu Imperator” Maxa Ernsta,
- „Mz 231. Miss Blanche” Kurta Schwittersa,
- „Parada miłosna”, „Oto kobieta”, „Flirt” Francisa Picabia,
- „Szklane łzy” Mana Raya (to fotografia).
Dadaizm w literaturze
Literackie dzieła dadaizmu to wiersze asemantyczne, składające się z przypadkowych (albo sprawiających takie wrażenie) głosek, wyrazów, konstrukcji. Przykładem jest „Siedem manifestów dada” Tristana Tzary. Teatr dadaistyczny tworzyli w kolei Andre Breton (słynny teatr okrucieństwa) i Jean Cocteau (który pisał także wiersze dadaistyczne).
Głównym prawodawcą nurtu był Tristan Tzara, który wydał „Siedem manifestów dada” (1924), operujących językiem estetyczno-obyczajowego skandalu. Do innych ważnych pisarzy skupionych wokół dadaistów, oprócz już wymienionych należą: Emmy Hennings, Max Ernst (był zarówno malarzem, rzeźbiarzem jak i pisarzem), Jean Cocteau.
Źródła:
