Niewielkie opady deszczu, wysokie temperatury w lecie i mała ilość śniegu w zimie – te elementy mają wpływ na powstawanie suszy hydrologicznej.
Wszystkie te trzy czynniki wystąpiły w Polsce w 2022 roku. Już w lipcu susza hydrologiczna dotknęła blisko 2/3 naszego kraju. Co istotne, zjawisko suszy występuje w naszym kraju w mniejszym lub większym stopniu nieprzerwanie od 1981 roku. Ostatnie największe susze hydrologiczne w Polsce miały miejsce w latach 2006, 2015, 2018 i 2019.
Czym jest susza hydrologiczna? Co jest jej przyczyną?
Jest to długotrwałe obniżenie ilości wody w jeziorach i rzekach. Punktem odniesienia jest średnia wartość przepływu wody w okresie kilku lat. Jeżeli w danym momencie przepływ lub poziom wody jest niższy niż średni niski przepływ z wielolecia, ogłasza się stan suszy hydrologicznej na danym terenie. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej prowadzi na bieżąco monitoring sytuacji w rzekach i jeziorach.
Przyczyną suszy hydrologicznej jest zmiana klimatu i ciepłe, bezśnieżne zimy. Susza hydrologiczna jest kolejnym etapem dwóch innych rodzajów suszy: atmosferycznej (zbyt małe opady deszczu) i rolniczej (zbyt mała wilgotność gleby).
Co ciekawe nagłe i obfite opady deszczu w czasie suszy wcale nie poprawiają sytuacji. Wyschnięta ziemia nie przepuszcza wody, która szybko spływa do rzek, na których tworzą się wezbrania. Paradoksalnie może wówczas równocześnie wystąpić susza i powódź. Ale dosłownie po kilku godzinach poziom wody rzekach znowu spada do stanu suszy hydrologicznej.
Wpływ suszy hydrologicznej na sytuację na Odrze
Na dramatyczną sytuację na Odrze i masowe śnięcie ryb może mieć wpływ susza hydrologiczna. Oczywiście to nie ona zdecydowała o tej katastrofie ekologicznej, ale niski stan wody i wysoka temperatura powietrza przyczyniły się do tego, że znacznie zwolnił proces samooczyszczania się wód w Odrze, a co za tym idzie, zwiększył udział niebezpiecznych dla organizmów żywych substancji. Do tego doszły zanieczyszczenia wpuszczane do rzeki z wielu kontrolowanych i niekontrolowanych ujść.
Groźne skutki suszy hydrologicznej
Występujący długotrwale niski poziom wód w zbiornikach wodnych niesie ze sobą wiele zagrożeń, do których należą:
- utrudnienia zaopatrzenia w wodę mieszkańców obszaru, na którym występuje susza hydrologiczna;
- zagrożenie dla podmokłych obszarów w dolinach rzek, które mają istotne znaczenie z punktu widzenia ochrony przyrody;
- pogarszanie się warunków życia organizmów wodnych w rzekach, w tym mniejsza ilość tlenu, w lecie wysoka temperatura wody, w zimie przemarzenie rzeki do samego dna;
- w trakcie suszy hydrologicznej zmniejsza się obszar bytowania ryb, liczba i rozmiar kryjówek, a wędrówki tarłowe są bardzo utrudnione.
To wszystko wpływa na wymieranie ekosystemów i organizmów żywych w przyrodzie. Dlatego musimy robić wszystko co w naszej mocy, by chronić naturalne zasoby wodne, nie marnować wody na co dzień oraz magazynować deszczówkę.
