Cechy romantyzmu to przede wszystkim wiara w nadprzyrodzone, poznawalne za pomocą intuicji, czucia i wiary. To czas wybitnych jednostek, które buntują się wobec oświeceniowego racjonalizmu i klasycyzmu.
Epoka romantyzmu dla historii Polski jest wyjątkowo ważna. Nie tylko ze względów polityczno-historycznych, lecz przede wszystkim kulturowych.
Obrazy romantyzmu w Polsce i Europie – ramy czasowe
Sztuka romantyzmu zarówno w kontekście polskim, jak i europejskim do dzisiaj zdaje się być bardzo cennym archiwum motywów, kontekstów, wizji wykorzystywanych nie tylko w kulturze, ale i życiu społecznym.
Romantyzm w Europie trwał od 1799 roku, a więc Rewolucji Francuskiej do roku 1848, czyli Wiosny Ludów. W Polsce z kolei początek romantyzmu to roku 1822, kiedy to Adam Mickiewicz wydaje „Ballady i romanse”. Koniec epoki wyznacza powstanie styczniowe z 1863 roku.
Co to jest romantyzm? Wyróżniki epoki
Filozofia romantyzmu to przede wszystkim mistycyzm, irracjonalizm, porzucenie wiary w oświeceniowy rozum i zwrócenie się ku temu, co niepoznawalne inaczej niż z pomocą „czucia i wiary”, co wyraźnie podkreślał Adam Mickiewicz w balladzie „Romantyczność”. Twórcy romantyzmu w swoich dziełach korzystali z takich prądów jak:
- ludowość – w romantyzmie panowało przekonanie, że to właśnie prosty lud jest depozytariuszem „prawd żywych”, naiwna wiara pozwala bowiem widzieć więcej;
- historyzm – romantyzm wyrastał z przekonania, że historia potrafi wytłumaczyć nam teraźniejszość, dlatego często literatura opisywała wydarzenia i postaci historyczne;
- orientalizm – romantyzm był zafascynowany Wschodem, filozofią Orientu i nowym zasobem obrazów kulturowych, które można było stamtąd czerpać;
- gotycyzm – w romantyzmie, szczególnie wczesnym królowała fascynacja tajemnicą, duchami, trudnymi do wytłumaczenia zjawiskami, które lokowano często w okresie średniowiecza (epoki ważnej dla romantyków).
Zobacz także: Literatura romantyzmu – prądy, przedstawiciele, gatunki
Romantyzm w muzyce, malarstwie i architekturze
Kompozytorzy romantyzmu starali się oddać sferę uczuć za pomocą narzędzi muzycznych. Blisko im także było do idei korespondencji sztuk. W malarstwie romantycznym było podobnie, bardzo popularne były gotyckie krajobrazy. Jeśli chodzi o architekturę, królował neogotyk, czyli zestawienie form gotyckich z motywami antycznymi, orientalnymi i klasycystycznymi.
Fot. Adobe Stock
