Realizm w sztuce – literatura i malarstwo

Realizm w sztuce pozytywistycznej był najważniejszym kierunkiem, który wpływał zarówno na literaturę, jak i malarstwo. W II połowie XX wieku powieść i malarstwo skupiały się na scenach odsyłających do rzeczywistości, często bohaterami byli prości ludzie i ich problemy. 

Realizm w II połowie XX wieku często oznaczał również podejmowanie ważnych kwestii społecznych.  

Realizm w sztuce – kiedy się narodził? 

Realizm to prąd w sztuce, który narodził się w połowie XIX wieku. Mimo że najczęściej o realizmie w sztuce mówi się w odniesieniu do pozytywizmu, warto przypomnieć, że nie mniej popularny realizm był także w okresie modernizmu i przełomu XIX i XX wieku. Można na przykładu mówić w pewnym stopniu o realizmie w Weselu Stanisława Wyspiańskiego, gdzie poza zjawami bohaterowie funkcjonują jako przedstawiciele konkretnych grup społecznych i związanych z nimi problemów. 

Realizm w literaturze

Przedstawiciele realizmu w literaturze to między innymi:

• w Europie – Honore Balzac, Charles Dickens, a także Gustaw Flaubert,
• w Polsce – Bolesław Prus, Maria Konopnicka, Eliza Orzeszkowa.

 Cechy realizmu w literaturze:

• uznanie dzie­ła li­te­rac­kiego za spo­sób na autentyczne od­zwier­cie­dle­nie świa­ta,
• skupienie na tematach ważnych i istotnych społecznie
• odrzucenie elementów fantastycznych,
• umieszczenie bohaterów w konkretnej przestrzeni historycznej i jej szczegółowy opis, 
• miej­sce, po­sta­cie, wy­da­rze­nia i tło wy­da­rzeń podporządkowane zostają zasadzie prawdopodobieństwa.

W przypadku powieści realistycznej najczęściej posługiwano się narracją trzecioosobową, a narrator był wszechwiedzący. Osobną kategorię stanowił realizm socrealistyczny, który wykorzystywany był w działaniach propagandowych.

Realizm w malarstwie

W malarstwie realizm oznaczał tworzenie głównie scen rodzajowych z życia zwykłych, prostych ludzi. Cechy realizmu w malarstwie to jednak nie tylko tematyka, ale i sposób prezentacji:

• uproszczone środki wyrazu, 
• spokojna paleta barw, 
• przejrzysta kompozycja. 

 Najważniejsi malarze realizmu to:

• Jean-François Millet, Kobiety zbierające kłosy,
• Gustave Courbet, Pogrzeb w Ornans, 
•  Honoré Daumier, Żebracy, 
• Józef Chełmoński, Babie lato,
• Aleksander Gierymski, Żydówka sprzedająca owoce, Trumna chłopska.

Polecane artykuły:

Co to realizm? Czym się wyróżnia?

Socrealizm – ideologia i sztuka po erze II wojny światowej

Naturalizm w literaturze i sztuce

Naturalizm – co to takiego? Cechy nurtu