Nie przez przypadek media określane są mianem czwartej władzy. Możliwość przekazywania określonej informacji wśród dużego grona odbiorców w sposób zmanipulowany pozwala panować nad opinią publiczną i kontrolować ją. A to oznacza władzę.
Po co manipuluje się mediami?
Zadaniem mediów jest przekazywanie ludziom dostępu do wiedzy i informacji z całego świata. Pamiętać jednak musimy, że media mają ogromny wpływ na tworzenie czy wzmacnianie orientacji i poglądów politycznych, ekonomicznych, prawnych, itp. Oczywiście manipulacja w mediach nie jest bezinteresowna, robi się ją w określonym celu, tak aby instytucja sponsorująca media odniosła zysk.
Manipulacje w polskich mediach
Bardzo podobnie jest z przekazem informacji, zwłaszcza w kontekście polityki. Właściciel mediów czy ich sponsor często naciska na taki przekaz informacji przez dziennikarzy, żeby została odebrana przez społeczeństwo w określony sposób, z określonym nastawieniem (sympatii lub antypatii). Obecnie w Polsce możemy obserwować to zjawisko w mediach publicznych i prywatnych. Media państwowe chcą przekonać swoich odbiorców, że zagraniczne koncerny dotujące media prywatne tak manipulują informacją, żeby tylko uzyskać korzyści dla siebie. Zarzucają też mediom prywatnym niechęć do władzy. Natomiast media opozycyjne zarzucają mediom publicznym propagandę, hejt opozycji i bagatelizowanie lub ośmieszanie tematów problematycznych, niewygodnych. Przykładem tego były relacje protestów przeciwko orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego czy informacje o działaniach Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy.
A jak być powinno? Rzetelne dziennikarstwo zgodne z etyką dziennikarską powinno opierać się na faktach, pogłębionej analizie i rzetelnych danych. Dobrze też, by przedstawiało problemy pod różnym kątem, ukazując argumenty różnych stron. Takie media cieszą się zaufaniem i kształtują społeczeństwo świadome i odpowiedzialne, gotowe do rozwiązywania problemów, a nie wzajemnej walki.
Co możemy zrobić, żeby oprzeć się manipulacji w mediach?
Z manipulacją spotykamy się praktycznie codziennie, nie tylko w mediach. Dlatego warto wiedzieć w jaki sposób tej manipulacji można się oprzeć.
- Przede wszystkim trzeba poznać typy i mechanizmy manipulacji. Jeśli będziemy wiedzieć jak to działa, łatwiej będziemy mogli oprzeć się manipulacji.
- Musimy mieć pełną świadomość tego, że niektóre informacje przekazywane są świadomie w zmanipulowany sposób.
- Powinniśmy stosować myślenie krytyczne w stosunku do przekazywanych informacji, oraz sprawdzać czy są one prawdziwe.
- Nie opierać się tylko na jednym źródle informacji – zawsze warto sprawdzić co o danym wydarzeniu mówią też inne media.
Fot. Adobe Stock
