15 lutego 1991 roku trzy państwa z Europy Środkowej utworzyły w czasie spotkania na zamku w węgierskim Wyszehradzie zrzeszenie, którego celem była wzajemna współpraca. Zrzeszenie to stworzyły Polska, Węgry i Czechosłowacja, i odtąd często mówi się o nich „państwa Grupy Wyszehradzkiej”. W tym roku (2021) mija 30 rocznica tego wydarzenia.
Wizyta szefów rządów Polski, Czech, Słowacji i Węgier na Wawelu, przekazanie Polsce przez Węgry zbroi Zygmunta Augusta, rozmowy w Centrum Kongresowym zakończone podpisaniem wspólnej deklaracji, rozmowa z szefem Rady Europejskiej Charlesem Michelem. Takie były główne punkty obchodów w Krakowie 30 rocznicy powstania Grupy Wyszehradzkiej.
Co to jest Grupa Wyszehradzka?
Dlaczego spotkanie z 1991 roku odbyło się w Wyszehradzie? Miejsce nie zostało wybrane przypadkowo, ponieważ w Wyszehradzie w 1335 i 1338 roku odbyły się spotkania królów Polski, Czech i Węgier, które zakończyły się podpisanemu sojuszu między tymi państwami. W 1991 roku w Wyszehradzie zjawiły się również głowy tych państw, czyli prezydenci Polski (Lech Wałęsa), Czechosłowacji (Václav Havel) i premier Węgier (József Antalla). W styczniu 1993 pojawiło się dwóch nowych członków Grupy Wyszehradzkiej, choć liczba krajów wzrosła tylko do czterech. Jak to możliwe? Otóż dotychczasowy członek zrzeszenia, Czechosłowacja rozpadła się na dwa niezależne państwa, czyli Czechy i Słowację.
Główne cele Grupy Wyszehradzkiej
Grupa Wyszehradzka powstała w okresie ogromnych zmian w Europie Wschodniej, w państwach byłego bloku komunistycznego. Wszystkie trzy państwa członkowskie Grupy Wyszehradzkiej miały podobne cele polityki zagranicznej, a przemiany wewnętrzne były bardzo zaawansowane. Poznaj główne cele Grupy Wyszehradzkiej.
- Ścisła współpraca w drodze do Unii Europejskiej oraz NATO,
- Konsultowanie, koordynowanie i wzajemne wspieranie swoich dążeń w Europie.
- Poszanowanie praw człowieka wśród wszystkich państw członkowskich Grupy Wyszehradzkiej.
- Budowanie demokracji parlamentarnej w państwach członkowskich oraz likwidowanie różnic gospodarczych, które wynikały z zaniedbań poprzedniego systemu.
- Współpraca handlowa między państwami grupy, zawarta jako Środkowoeuropejskie Porozumienie o Wolnym Handlu (CEFTA).
Czym jest Wyszehradzka Grupa Bojowa?
Od 2004 roku ministrowie państw członkowskich UE podjęli decyzję o utworzeniu 13 grup bojowych. W marcu 2013 roku zadecydowano o sformowaniu grupy bojowej złożonej z żołnierzy państw należących do Grupy Wyszehradzkiej. Dowództwo Wyszehradzkiej Grupy Bojowej objęła Polska. Od 2016 roku do tej grupy bojowej dołączyła Ukraina, a w 2019 roku – Chorwacja. Każda z grup bojowych pełni dyżury bojowe w ramach Europejskich Sił Szybkiego Reagowania. Musi być ona gotowa do podjęcia działań bojowych w ciągu 15 dni. Dotychczasowe dyżury Wyszehradzkiej Grupy Bojowej miały miejsce w okresach styczeń – czerwiec 2016 r. oraz lipiec – grudzień 2019 r.
Fot. Adobe Stock
