Emancypacja w literaturze polskiej pojawia się przede wszystkim na początku XX wieku, w literaturze Młodej Polski, ale jej zapowiedzi można dostrzec wcześniej, pod koniec XIX w między innymi w Lalce i Emancypantkach Bolesława Prusa.
Emancypacja w literaturze polskiej
Problem walki o prawa kobiet, w literaturze podejmowały przede wszystkim kobiety. Nie brakowało jednak mężczyzn, którzy je w tym wspierali. Przykładem był np. Bolesław Prus piszący Emancypantki, a także Lalkę. Kobietą-pisarką głośno wskazującą na skomplikowaną sytuację kobiet, opresję norm i wyobrażeń społecznych, z jakimi się one mierzą, była Zofia Nałkowska. W tym kontekście ważny utwór to napisany przez nią Dom kobiet. Ciekawym przykładem kobiety bezkompromisowo walczącej o swoje prawa była Maria Komornicka. Jej zapis emancypacji stanowi w dużej mierze pisana przez nią poezja.
Zobacz także: Kim były sufrażystki?
Emancypacja w Lalce Prusa
W Lalce Prusa emancypacja jest pokazana przede wszystkim dzięki postaci opuszczonej przez męża Heleny Stawskiej. Jako samotna matka, musi ona łączyć pracę zarobkową z opieką się dzieckiem. Jest przy tym kobietą, która na tle innych bohaterek Lalki w sposób szczególny wyróżnia się inteligencją, pracowitością i gotowością do wzięcia odpowiedzialności za swoje życie. Mimo, że jest dobrze wykształcona, nie wstydzi się podejmować bardziej praktycznych zajęć, które pozwalają jej się utrzymać.
Emancypantki Prusa – powieść o kobietach
W powieści Emancypantki Bolesława Prusa jednym z głównych tematów jest emancypacja kobiet. Prus opisując sposób wychowania młodych dziewcząt w II połowie XIX wieku pokazuje jak bardzo walka o emancypację była uwikłana w szersze stosunki społeczne tamtego okresu. Prus pokazuje, jak trudno o autentyczną walkę o prawa kobiet we współczesnym mu świecie. Doskonałym przykładem jest tutaj główna bohaterka Magdalena Brzeska, która zostaje postawiona przed wyborem: ślub albo klasztor.
Fot.: archiwum nac.gov.pl
