Dekadentyzm w literaturze zdobył dominującą pozycję pod koniec wieku XIX. Było to związane z nasilającym się pesymizmem i obawą przed nowym stuleciem.
Dekadenci uznawali, że sztuka to jedyny przejaw kultury, ale jednocześnie przekonani byli o własnej niemocy twórczej.
Dekadentyzm w literaturze europejskiej
Dekadentyzm narodził się przede wszystkim we Francji. Najważniejszymi jego przedstawicielami byli: Charles Baudelaire i Paul Verlaine. Twórczość francuskich dekadentów wyróżniała literatura manifestująca:
- pesymizm i brak wiary w życie,
- niechęć do nudnego, tradycyjnego, schematycznego życia,
- przeczucie nadchodzącej katastrofy,
- nihilizm czyli ogólnie pojętą negację, zniechęcenie, apatię,
- metafizyczny lęk zmieszany z fascynacją spirytyzmem.
Dekadentyzm w literaturze Młodej Polski
Mimo, że w Polsce nurt ten został przyjęty nieco chłodniej niż np. we Francji, dekadentyzm w utworach modernistów pojawiał się bardzo często. Wielu twórców młodopolskich sięgnęło po ten sposób prezentowania świata. W twórczości Stanisława Przybyszewskiego, Kazimierza Przerwy-Tetmajera, Leopolda Staffa pojawiał się:
- inteligentny egocentryk,
- niezainteresowany mieszczańską moralnością i obyczajowością indywidualista,
- bohater pozbawiony pomysłu na życie, często popadający w apatię, odrętwienie,
- bohater przepełniony pesymizmem, a przy tym emocjonalny, wrażliwy.
Zobacz także: Młoda Polska – ramy czasowe, nurty, przedstawiciele, literatura
Dekadentyzm w literaturze – przykłady
Do najbardziej charakterystycznych przykładów utworów reprezentujących postawę dekadencką zalicza się:
- Koniec wieku XIX, Nie wierzę w nic Kazimierza Przerwy-Tetmajera,
- Sny o potędze, Deszcz jesienny Leopolda Staffa,
- Requiem aeternam Stanisława Przybyszewskiego,
- Dies irae Jana Kasprowicza,
- Próchno Wacława Berenta.
Fot. Leon Wyczółkowski: Portret Kazimierza Przerwy-Tetmajera, Muzeum Narodowe w Warszawie
