Poznański czerwiec 1956 to wydarzenie, które stało się symbolem walki o wolność i buntu przeciwko represjom komunistycznym. Jak do niego doszło? Poznaj przyczyny i skutki dramatycznej manifestacji, która rozpoczęła się 28 czerwca 1956 roku w Poznaniu.
28 czerwca 1956 Poznań. Przyczyny protestu
Poznański czerwiec 1956 ma korzenie w realiach powojennej Polski. W latach 50., obywatele zmagali się z nieudolną polityką gospodarczą czasów PRL-u, sterowaną przez Polską Zjednoczoną Partię Robotniczą (PZPR). Partia narzuciła realizację tzw. planu sześcioletniego (1950-1955), kosztem pogarszających się warunków pracy i życia robotników. Efektem było zmniejszenie zarobków, obcinanie premii, wydłużanie godzin pracy, pogorszenie norm pracy i wzrost podatków.
W ramach powojennych przemian komunistycznych partia i władza zmieniały również zasady funkcjonowania wsi. Likwidowano średnie i duże gospodarstwa rolne prywatnych właścicieli, zamieniając je na PGR-y (Państwowe Gospodarstwa Rolne).
Władze likwidowały też lub ograniczały działalność prywatnych rzemieślników i wytwórców.
To doprowadziło do wzrostu cen i braku wielu podstawowych produktów w sklepach. Narastał też terror służb bezpieczeństwa, które tłumiły wszelkie oznaki niezadowolenia obywateli różnych klas społecznych.
Najtrudniejsza sytuacja w Polsce miała miejsce w Wielkopolsce i Poznaniu. Władze tłumaczyły to koniecznością rozwoju biedniejszych, zacofanych regionów Polski.
Zmęczeni fatalną organizacją pracy i pogarszającymi się warunkami życia poznańscy robotnicy wielokrotnie protestowali i domagali się rozmów z zarządzającymi w zakładach pracy, a także z władzami partyjnymi – regionalnymi i centralnymi w Warszawie. Rozmowy te kończyły się jednak fiaskiem. Bezpośrednią iskrą zapalną wydarzeń czerwcowych było fiasko rozmów delegacji poznańskich robotników w Warszawie 26. czerwca 1956 roku. W efekcie 28 czerwca 1956 roku robotnicy w poznańskich firmach zdecydowali się na strajk, domagając się poprawy warunków pracy i podwyższenia płac. Czerwiec ’56 ma także podłoże polityczne – tłumienie przez władze komunistyczne praw obywatelskich i brak wolności słowa.
Poznański Czerwiec 1956 – skutki i następstwa dla Polski
W wyniku pacyfikacji czyli stłumienia demonstracji przez milicję i wojsko, zginęło kilkadziesiąt (najprawdopodobniej 58) osób, a na uczestników spadła fala represji. Manifestacja i wydarzenia mające miejsce po niej pokazały jednak, jak bardzo społeczeństwo nie zgadza się z rządami komunistycznymi PRL i wprowadzonym terrorem. W efekcie nastał okres politycznej „odwilży” jesienią 1956 roku. Aby uczcić ten zryw, od 2006 świętujemy Narodowy Dzień Pamięci Czerwca 1956.
Źródła
- Instytut Pamięci Narodowej: https://poznan.ipn.gov.pl/pl7/aktualnosci/40761,Agnieszka-Luczak-Poznanski-Czerwiec-1956.html ,
- 1956 Poznański Czerwiec – skutki: https://bliskopolski.pl/historia-polski/1956-poznanski-czerwiec/skutki/
Fot. Adobe Stock
Polecane artykuły:
