Relacje społeczneŚwiat wokół nas

Wolność słowa w Polsce – prawo, konstytucja, granice wolności wypowiedzi

Wolność słowa czyli wyrażania swoich opinii, poglądów czy wiary bez strachu, że spotka nas za to kara, chroniona jest przez różne przepisy prawa. Często niestety przekraczane są granice wolności słowa, objawiające się np. mową nienawiści.

Co to jest wolność słowa? Jak wygląda wolność słowa w internecie?

Wolność słowa to prawo do wygłaszania własnego zdania, opinii czy poglądów. Wolność wypowiedzi bardzo upowszechniła się dzięki internetowi. Można tam swobodnie prezentować swoje poglądy, czasem anonimowo. I co bardzo ważne, opinie te błyskawicznie mogą dotrzeć do ludzi na całym świecie. Niestety przez to również internet jest miejscem, w którym bardzo łatwo o pomówienia, zniesławienie czy mowę nienawiści.

Art. 54 Konstytucji RP, czyli wolność słowa w Polsce

Wolności słowa poświęcony został artykuł 54 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Jeden z jego najważniejszych zapisów brzmi: „Każdemu zapewnia się wolność wyrażania swoich poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji. Cenzura prewencyjna środków społecznego przekazu oraz koncesjonowanie prasy są zakazane”. Oznacza to, że każdy ma prawo do swobodnego przekazywania swoich poglądów i ma też prawo dostępu do informacji. Forma wyrażania poglądów może być dowolna – obejmuje również noszenie określonego stroju. Według polskich przepisów nikt tego prawa odbierać nie może.

Mowa nienawiści a wolność słowa 

Czy wolność słowa jest wobec tego nieograniczona? Nie do końca, ponieważ nie można przekraczać pewnej granicy wolności, która szkodzi innym i narusza ich prawa. Takim naruszeniem jest w szczególności mowa nienawiści. Określenie tej granicy nie jest łatwe i często jest to jeden z większych problemów w państwach demokratycznych. Czym jest więc mowa nienawiści? Najogólniej jest to każda wypowiedź, która atakuje inne osoby lub grupę osób ze względu na ich wyznanie, poglądy, rasę, orientację seksualną itp. Najważniejszą sprawą jest więc określenie, czym jest atak. Z jednej strony nie każda krytyczna wypowiedź jest atakiem na daną osobę lub grupę osób, a z drugiej wolność słowa nie usprawiedliwia poniżania innych. Niestety na przekraczanie tej granicy pozwalają sobie zarówno osoby prywatne, jak i publiczne.

Mowa nienawiści to nic innego jak coraz bardziej niestety popularny hejt. Jak walczyć z hejtem? Jakie są konsekwencje prawne hejtu? Przepisy nie są precyzyjne, ale w Kodeksie karnym jest wiele paragrafów dotyczących kar za czyny i zachowania, które występują w mowie nienawiści i hejcie. I tak np. za nawoływanie do nienawiści czy dyskryminacji grozi kara grzywny lub pozbawienia wolności do lat 2.

Tragiczne skutki przekraczania granicy wolności słowa

Sączenie mowy nienawiści i hejtu działa jak trucizna. Zatruwa nie tylko osoby wyrażające takie opinie, ale również słuchaczy i rani poszkodowanych. Wywołuje ogromne emocje, które czasem wymykają się spod kontroli. Niepokojące jest zaś to, że mowa nienawiści często jest akceptowana oraz stosowane przez polityków i media.

Skutki tego bywają tragiczne. W 2010 roku doszło nawet do ataku na łódzką siedzibę PiS przez przeciwnika politycznego. W efekcie jedna osoba zginęła, a druga została ciężko ranna. Z kolei w 2019 roku prezydent Gdańska Paweł Adamowicz był regularnie atakowany i oskarżany w prasie, telewizji publicznej i internecie. Nie brakuje głosów, że to sprowokowało zamachowca do ataku podczas 27. Finału WOŚP, w konsekwencji którego prezydent Adamowicz zmarł.

To dramatyczne wydarzenie wstrząsnęło wszystkimi i było nadzieją na zmianę języka w sferze publicznej. Wyciągnijmy z tego naukę. Korzystając z wolności słowa, przeciwstawiajmy się nienawiści!

Zobacz także: Czy wiesz jakie masz prawa? Poznaj generacje praw człowieka

Fot. Adobe Stock

Polecane artykuły
Hobby i pasjeRelacje społeczne

Wolontariaty dla nastolatków. Gdzie można się udzielać?

Wolontariusz to osoba, która dobrowolnie, nie oczekując wynagrodzenia, niesie pomoc innym….
AktualnościRelacje społeczneŚwiat wokół nas

Caritas Polska i WOŚP – jak działają największe fundacje charytatywne w Polsce?

W Polsce nie brakuje wielu ciekawych i wartościowych akcji charytatywnych prowadzonych…
CiekawostkiRelacje społeczneZdrowie

Rekordy WOŚP i ciekawostki Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy

Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy od ponad trzech dekad zbiera pieniądze dla…