Tłusty czwartek i jego wyjątkowe obchody, w Polsce mają ogromnie długą tradycję, a zaczęło się już w czasach pogańskich.
Przed wiekami urządzano wielką ucztę, którą witano pierwsze oznaki wiosny. Już wtedy na stołach pojawiały się potrawy przypominające dzisiejsze pączki, ale wypełnione były słoniną. Dopiero XVI wiek przyniósł do Polski zwyczaj jedzenia słodkich pączków w tłusty w czwartek.
Tłusty czwartek – skąd ta tradycja w Polsce
Obecnie w polskiej tradycji szczególnie ważny jest ostatni czwartek przed Wielkim Postem, kiedy to można najadać się pączkami i innymi łakociami bez ograniczeń. Dawniej był to początek całego tłustego tygodnia nazywanego mięsopustem, w którego trakcie jedzono dużo mięsa, kapustę ze skwarkami i słoninę. A wszystko dlatego, że była to ostatnia szansa porządnego najedzenia się przed rozpoczynającym się 40. dniowym postem. Kilka ostatnich dni przed Wielkim Postem miało swoje odrębne nazwy. I tak po tłustym czwartku była smalcowa niedziela, błękitny poniedziałek i ostatni wtorek.
Tradycja jedzenia pączków w tłusty czwartek
Do Polski zwyczaj świętowania tłustego czwartku słodkimi pączkami dotarł w XVI wieku. Początkowo pączki wypiekano ze zbitego ciasta, bez drożdży, dlatego były dużo twardsze niż obecnie. Jedną z tradycji tłustego czwartku było wkładanie do niektórych pączków orzeszka lub migdała, a dla osoby, która na niego trafiła była to wróżba szczęścia na cały rok. Do XIX wieku słodkie pączki zarezerwowane były tylko dla ludzi zamożnych. Smażenie wymagało bodużej ilości tłuszczu, na co mogły sobie pozwolić tylko kuchnie w najbardziej zamożnych domach i dworach.
Pączki w Polsce niejedno mają imię. Na Śląsku noszą nazwę kreple, która pochodzi od niemieckiego „krapfen” oznaczającego ciasto smażone na oleju. Na Kaszubach możemy posmakować purcli, a w Wielkopolsce oponki, które przypominają kształtem amerykańskie donaty.
Tradycją tłustego czwartku są też faworki, które w różnych regionach nazywane są chrustem lub chruścikami, a do Polski dotarły z Litwy i Niemiec.
Tłusty czwartek – krakowskie tradycje i zwyczaje
Ciekawie tłusty czwartek obchodzi się w Małopolsce, a nosi on tam nazwę combrowego czwartku. Nazwa związana jest z legendą o krakowskim burmistrzu noszącym nazwisko Comber, który był bardzo skąpy i gnębił mieszkańców Grodu Kraka. Kiedy umarł, oczywiście w tłusty czwartek, mieszkańcy urządzili wielką ucztę z winem i tłustym jedzeniem. W każdą rocznicę jego śmierci przekupki urządzały huczną zabawę i tańce. Tradycją w tłusty czwartek stało się zaczepianie przez przekupki mężczyzn, którzy musieli z nimi zatańczyć, albo oddać wierzchnią odzież jako rekompensatę za krzywdy wyrządzone przez Combra.
Źródła:
- Uczymy jak słodzić https://uczymyjakslodzic.pl/tlusty-czwartek-skad-wziela-sie-ta-tradycja/
- Nasze szlaki https://pl.wikipedia.org/wiki/T%C5%82usty_czwartek
