Słowo „koniunkturalizm” oparte jest na określeniu „koniunktura”, które pochodzi z łaciny. Coniunctura to splot okoliczności, który pozytywnie wpływa na możliwość osiągnięcia celu. Koniunkturalizm ekonomiczny to wykorzystanie sprzyjających warunków do uzyskania zysku finansowego. Z kolei koniunkturalizm społeczny to postawa, która umożliwia wpływanie na innych ludzi czy uzyskanie wysokiej pozycji w grupie.
Koniunkturalizm dostrzec można w zachowaniach polegających na wykorzystywaniu chwilowych, ale nietrwałych, za to sprzyjających warunków do osiągnięcia doraźnych korzyści. Co ważne, są to korzyści tylko dla tej jednej osoby. To pojęcie bardzo zbliżone do konformizmu, czyli dostosowania się do grupy kosztem rezygnacji z własnych zasad i wartości.
Definicja i znaczenie koniunkturalizmu
Zgodnie z definicją koniunkturalizm to postawa lub zachowanie polegające na skorzystaniu z chwilowych, sprzyjających warunków do osiągnięcia korzyści własnej. Koniunkturalizm to w praktyce synonim oportunizmu, który również dotyczy rezygnacji z wyznawanych wartości i postaw, tak aby osiągnąć swój cel. Koniunkturalizm społeczny jest zjawiskiem negatywnym, natomiast koniunkturalizm gospodarczy to jak najbardziej normalne zjawisko. Osoby prowadzące własną działalność muszą zachowywać się w sposób koniunkturalny, tak aby rozwinąć swój biznes.
Koniunkturalizm bardzo często objawia się w polityce. Jest to taktyka zmierzająca do wyciągnięcia jak największych korzyści z aktualnego układu. Najlepszym przykładem koniunkturalizmu politycznego jest zmiana partii na inną, która ma większe szanse na sprawowanie władzy.
Kogo można nazwać koniunkturalistą? Przykłady z literatury
W literaturze można znaleźć wiele przykładów bohaterów, którzy są koniunkturalistami. Taką postacią jest doktor Paweł Obarecki, bohater noweli „Siłaczka”. W czasie studiów medycznych był pełen wielkich idei, pomysłów, chciał nieść pomoc innym. Niestety okazało się, że był to słomiany zapał. Po podjęciu pracy stał się koniunkturalistą, który wykorzystywał każdą okazję, aby zarobić, dlatego zrezygnował ze swoich poglądów i idei.
Znakomitym przykładem koniunkturalisty jest tytułowy bohater powieści Tadeusza Dołęgi-Mostowicza „Kariera Nikodema Dyzmy”. Bohatera poznajemy, kiedy jest w bardzo trudnej sytuacji finansowej, nie ma żadnej pracy. Przypadkowo znalezione zaproszenie na bal staje się dla niego okazją do osiągnięcia sukcesu. Korzystając z dobrej dla niego koniunktury, bezwzględnie pnie się po kolejnych szczeblach kariery i sukcesu finansowego.
Jak uniknąć koniunkturalizmu?
Jak już wiemy, koniunkturalizm społeczny jest bardzo negatywnym zjawiskiem. Koniunkturalista nie jest osobą szczerą, na pewno nie cechuje się asertywnością. Wyznawanie tylko tych poglądów, które w danym momencie są dla takiej osoby korzystne, dalekie jest też od tolerancji.
A jak uniknąć koniunkturalizmu? Nie jest to zadanie trudne dla kogoś, kto nie jest nastawiony tylko na siebie. Jeśli w codziennym życiu kierujesz się swoimi poglądami, szanujesz zdanie innych, potrafisz zrobić coś bezinteresownie, to znak, że na pewno nie jesteś koniunkturalistą.
