AktualnościRelacje społeczneŚwiat wokół nas

Dlaczego polski rząd chce zawetować wiązanie budżetu UE z praworządnością?

Na zlecenie Parlamentu Europejskiego przygotowano raport, który wskazuje m.in., że Unia Europejska nie jest odpowiednio przygotowana do reagowania w sytuacji łamania standardów demokratycznych w poszczególnych państwach.

W związku z tym pojawiła się propozycja powiązania zasad praworządności z wypłatami z budżetu. Oficjalnie nikt tego nie wskazał, ale wiadomo, że pomysł powstał w reakcji na działania rządów Polski i Węgier.  

Dlaczego Polska nie chce zasady praworządności?

Sprzeciw naszego rządu wobec zapisów o zasadzie praworządności na pierwszy rzut oka wydaje się nielogiczny, bowiem Polska jest państwem demokratycznym. Niestety ostatnie wydarzenia związane z funkcjonowaniem sądów, z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego i późniejszymi protestami, które spotkały się z agresywną reakcją policji, wzbudzają wątpliwości co do przestrzegania swobód obywatelskich w naszym kraju, a także co do niezawisłości i niezależności sądów. Polski rząd zdecydowanie sprzeciwia się łączeniu pieniędzy unijnych z praworządnością podkreślając, że wprowadzenie mechanizmu praworządności  jest ograniczeniem suwerenności Polski. Rząd sugeruje, że tym mechanizmem Unia chce obejść zapisy Traktatu o Unii Europejskiej, a konkretnie Art.7, który mówi o możliwości zawieszenia państwa w prawach członka Unii Europejskiej w przypadku łamania m.in. zasad wolności i demokracji. Według rządzących naszym krajem Polska wyraziła zgodę jedynie na takie zapisy dotyczące przestrzegania podstawowych wartości Unii, a mechanizm praworządności daje możliwości do łatwiejszego kontrolowania rządów poszczególnych państw. Padają nawet słowa o politycznym zniewoleniu.  Poza tym rządy Polski i Węgier twierdzą, że wprowadzenie zasady „pieniądze za praworządność” jest karą za to, że Budapeszt i Warszawa w wielu sprawach, zwłaszcza w kwestii migracji, idą pod prąd w stosunku do liberalnej polityki Unii Europejskiej.  

Czy Polska i Węgry mogą zablokować wymóg praworządności? 

Wydaje się, że rządy Polski i Węgier nie mogą wiele zrobić w sprawie łączenia pieniędzy z praworządnością, bowiem uchwalenie tego zapisu wymaga zwykłej większości głosów, czyli poparcie 15 z 27 państw członkowskich. Jako że tylko dwa państwa (Polska i Węgry) są przeciwne, wynik głosowania jest przesądzony. Natomiast przyjęcie nowego budżetu i specjalnych wydatków na likwidację skutków pandemii koronawirusa wymaga już jednogłośności. Dlatego Polska i Węgry są przeciwne przyjęciu budżetu (chociaż sam budżet jest dla nas bardzo korzystny). Mają przy tym nadzieję, że blokada budżetu otworzy pole do twardych negocjacji z Unią Europejską w sprawie praworządności. Po burzliwych dyskusjach w Parlamencie Europejskim pojawiają się głosy, że jest możliwy kompromis.

Na czym polega mechanizm praworządności?

Czym właściwie jest mechanizm praworządności i czego obawia się polski rząd? Otóż Komisja Europejska będzie mogła wnioskować o zawieszenie środków z budżetu europejskiego dla państw, które jej zdaniem łamią zasady praworządności. Najważniejszy w tym rozporządzeniu jest art. 2a, który opisuje w jaki sposób może być naruszona praworządność. Może dojść do tego poprzez:

  • zagrożenie niezależności sądownictwa,
  • brak zapobiegania arbitralnym lub niezgodnym z prawem decyzjom organów publicznych,
  • ograniczenie dostępności i skuteczności środków odwoławczych od decyzji sądów i innych instytucji,
  • brak wykonywania wyroków,
  • brak skutecznego ścigania i karania za naruszanie praw.

Procedura wstrzymania dofinansowania

Jeśli Komisja Europejska uzna, że chce uruchomić procedurę wstrzymania dofinansowania w związku z brakiem przestrzegania zasad praworządności, musi przedstawić w formie pisemnej podstawy tej decyzji. Może zażądać też dodatkowych wyjaśnień dotyczących tej sprawy. W kolejnym kroku państwo takie musi przedstawić proponowane środki zaradcze i jeśli nie będą one satysfakcjonujące, wtedy wniosek poddany jest głosowaniu w Komisji Europejskiej i musi go poprzeć 55% państw członkowskich, czyli 15 z 27. Jak widać zastosowanej tego mechanizmu w praktyce jest mało prawdopodobne, niestety rządy Polski i Węgier uznają ten zapis za ingerencję w ich politykę wewnętrzną.

Zobacz także: W jaki sposób Unia Europejska pomaga w czasie pandemii?

Fot. Adobe Stock

 

Polecane artykuły
Hobby i pasjeRelacje społeczne

Wolontariaty dla nastolatków. Gdzie można się udzielać?

Wolontariusz to osoba, która dobrowolnie, nie oczekując wynagrodzenia, niesie pomoc innym….
AktualnościRelacje społeczneŚwiat wokół nas

Caritas Polska i WOŚP – jak działają największe fundacje charytatywne w Polsce?

W Polsce nie brakuje wielu ciekawych i wartościowych akcji charytatywnych prowadzonych…
CiekawostkiRelacje społeczneZdrowie

Rekordy WOŚP i ciekawostki Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy

Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy od ponad trzech dekad zbiera pieniądze dla…