Neologizmy to nowe słowa w języku. Sposobów ich powstawania jest wiele. Motywacje najczęściej są dwie: nazwanie nowych zjawisk lub stworzenie określonego, zaskakującego wrażenia w utworze artystycznym.
Neologizmy to jeden z najbardziej wyraźnych dowodów na to, że język się zmienia.
Neologizm – co to?
Definicja neologizmu wyraźnie wskazuje, że jest to słowo lub związek nowy w języku, natomiast powstały w zgodzie z polskimi regułami słowotwórstwa. Jest to jeden z elementów szerszego zjawiska, jakim jest innowacja językowa. Neologizmy słowotwórcze, młodzieżowe słowa roku, a także wiele innych przykładów pokazuje, że język nie jest raz na zawsze dany, cały czas się zmienia. I to my, jako użytkownicy języka decydujemy o tym, w którym kierunku tej rozwój będzie przebiegał.
Rodzaje neologizmów
Przykłady neologizmów artystycznych i obiegowych pokazują, jak różna może być motywacja tworzenia nowych słów.
- W przypadku neologizmów obiegowych mówimy o nowych słowach, które powstają, aby nazywać rzeczywistość wokół nas. Instagramerka, śpiulkolot, dwudzionek, jesieniara, alternatywka, parawaning i wiele innych słów powstaje w reakcji na konieczność nazywania nowych zjawisk wokół nas.
- W przypadku neologizmów poetyckich mowa przede wszystkim o wykorzystaniu nowych słów dla lepszej, zaskakującej ekspresji lub też w celu nazwania zjawisk wyobrażonych, fikcyjnych.
Dostrzec można także przykłady neologizmów dziecięcych, czyli słów wymyślonych przez maluchy, które bez znajomości określonych słów starają sobie poradzić w danej sytuacji komunikacyjnej. Przykład? Ciastkarnia na określenie cukierni albo torbnik na listonosza.
Neologizmy frazeologiczne, słowotwórcze, znaczeniowe
Wśród neologizmów obiegowych wyróżnić należy:
- neologizmy słowotwórcze – powstające z istniejących już słów, cząstek znaczeniowych, przedrostków, końcówek: jadłodajnia, supergwiazda, bloger, plażing.
- neologizmy frazeologiczne – nowatorskie, nieoczywiste związki słów już istniejących: bank margines społeczny, pirat drogowy.
- neologizmy znaczeniowe – dobrze znane wyrazy używane w nowym znaczeniu: korek (jako zatłoczona jezdnia), wóz (potocznie samochód), komórka (telefon komórkowy).
- pochodzące z obcych języków: peeling, selfie.
Fot. Adobe Stock
