Spuneryzm to zabawa językowa. Polega na świadomej zamianie miejscami liter w słowach, które stoją obok siebie. Prawdziwa zabawa zaczyna się, gdy odbiorca zauważy tę grę i będzie próbował rozszyfrować podwójne znaczenie wyrażeń.
Spuneryzmu nie należy traktować tak samo jak mylenia znaczeń podobnych do siebie wyrazów.
Spuneryzm – na czym polega?
Spuneryzm to zabawa językowa, żart polegający na zamianie liter w wyrazach ze sobą sąsiadujących. Zmiana dotyczy z reguły początkowych liter. Bardzo często prowadzi do całkowitej zmiany danego wyrażenia. Zadaniem odbiorcy jest oczywiście zauważenie tej zmiany i rozszyfrowanie znaczenia. Przykłady spuneryzmów to:
- puszę się w duchu (duszę się w puchu),
- młyn za płotem (płyn za młotem),
- praca z wręgami (wraca z pręgami),
- trzeszczy wrzos (wrzeszczy trzos)
- Tomek z domu wierszy (domek z tomu wierszy).
Czy wiesz, że…
Nazwa „spuneryzm” pochodzi od nazwiska Williama Archibalda Spoonera, uczonego i anglikańskiego pastora, który miał tendencję do bardzo częstego przestawiania liter w blisko sąsiadujących ze sobą słowach.
Po co tworzy się spuneryzmy?
Spuneryzmy tworzy się przede wszystkim dla zabawy. Bardzo często zamiana słów ma służyć ukryciu nie do końca tolerowanego, czasem nawet wulgarnego języka. Nierzadko spuneryzmy ukrywają erotyczne znaczenie jakiegoś wyrażenia. Według Stanisława Barańczaka, który w książce „Pegaz zdębiał” zajął się omówieniem kwestii spuneryzmów, gra półsłówek daje ludziom wiele radości i zabawy.
Czy spuneryzm to to samo, co malapropizm?
Spuneryzmu nie należy utożsamiać z malapropizmem. To drugie zjawisko polega na myleniu znaczenia podobnie brzmiących wyrazów, na przykład:
- iskra zamiast ikra,
- przynajmniej zamiast bynajmniej,
- fizjolog zamiast filozof,
- iluzje zamiast aluzje,
- czytnik zamiast czytelnik.
Wiele osób, które nie do końca radzą sobie z opanowaniem polszczyzny, popełnia tego typu błędy. Mogą się one także pojawić w wyniku pospiesznego mówienia. Nie należy jednak mylić takich zachowań ze spuneryzmem. Ten bowiem jest zabiegiem celowym i świadomym. Malapropizm z kolei to efekt nieświadomej pomyłki.
Zobacz także: Metagram – czym jest i jak powstaje?
