Definicję futuryzmu niełatwo jest stworzyć, ponieważ ten artystyczny kierunek nastawiony był przede wszystkim na obalenie starych wzorców kultury, dowartościowanie nowego świata, z jego prędkością, zmiennością i nowoczesnością.
Manifest futuryzmu przygotowali w 1909 roku Filippo Marinetti i Umberto Boccioni, którzy wskazywali na umiłowanie rewolucji, buntu i śmiałości w obalaniu dotychczasowej kultury. Futuryzm w Polsce pojawił się dopiero 10 lat później.
Futuryzm – co to takiego?
Futuryzm w sztuce to ruch artystyczny, który pojawił się we Włoszech pod koniec XIX wieku, natomiast został rozwinięty i spopularyzowany w pierwszych dekadach XX wieku, a zwłaszcza w dwudziestoleciu międzywojennym. Futuryści stawiali sobie za cel rewolucję kulturalną, dążyli do odrzucenia tradycji, skupieni byli na promowaniu nowoczesności ze szczególnym uwzględnieniem jej pędu oraz technologizacji. Najpopularniejszy był futuryzm w literaturze, natomiast miał także wpływ na architekturę czy malarstwo. Futuryzm był ściśle związany z zachwytem nad nowym milenium i przynoszonymi przez nie zmianami.
Futuryzm narodził się symbolicznie w 1909 roku, kiedy to Marinetti i Boccioni opublikowali we francuskim „Le Figaro” pierwszy manifest futuryzmu. W Polsce futuryzm pojawił się na dobre dopiero po zakończeniu II wojny światowej.
Futuryzm – cechy malarstwa, literatury, rzeźby, architektury
Futuryzm w architekturze oznaczał coś nieco innego niż np. w literaturze. Da się jednak wskazać cechy wspólne futurystycznej sztuki:
- wiara w nowoczesność – utwory futurystyczne kipią optymizmem, energią, entuzjazmem, widać to zarówno w ich formie, jak i tematyce, w której często pojawiały się odwołania np. do kina, samochodów, telegrafu,
- kult miast, maszyn i technologii – fascynacja ta związana była z traktowaniem ich jako symbolu postępu i dynamizmu nowoczesnego świata,
- podkreślanie dynamizmu i ruchu – zarówno w swojej tematyce, jak i formie utwory futurystyczne starały się oddawać dynamikę, nieustanny ruch i prędkość, zarówno samego świata, jak i twórczości artystycznej.
- eksperymenty formalne – formaliści w literaturze i sztuce dążyli do obalenia starej kultury, szukali nowej, nieoczywistej formy, co np. w literaturze polskiej oznaczało próby odrzucenia tradycyjnej ortografii, tworzenie wierszy o nietypowym kształcie itd.
Zobacz także: Futuryści, czyli przedstawiciele futuryzmu i ich dzieła
Źródła:
- https://poezja.org/wz/a/Futuryzm/
- https://eszkola.pl/jezyk-polski/futuryzm-2178.html
Fot: Alfredo Gauro Ambrosi – Portret Benito Mussoliniego na tle Rzymu, „Aeroritratto di Mussolini aviatore”. Domena publiczna
