Historia

Co to była zimna wojna? Między kim się toczyła i na czym polegała?

Zimna wojna trwała między 1947 a 1991 rokiem. Nazwa ta obejmuje wyjątkowy stan napięcia między tzw. blokiem zachodnim reprezentowanym przez USA a wschodnim, czyli komunistycznym pod przewodnictwem Związku Radzieckiego (ZSRR).

Czy czeka nas w XXI wieku kolejna zimna wojna? Czy Rosja, atakując Ukrainę, doprowadzi do swojej izolacji, na arenie międzynarodowej? 

Zimna wojna 1947–1991

Zimna wojna trwająca od 1947 do 1991 roku nie oznaczała bezpośredniej wojny rozumianej jako konflikt zbrojny. Oczywiście w II połowie XX wieku dochodziło do starć na arenie międzynarodowej związanych ze zbrojnymi interwencjami militarnymi, jednak zimna wojna jako pojęcie określa stan permanentnego, bo trwającego prawie 45 lat, napięcia między tzw. blokiem wschodnim a zachodnim. 

Kto brał udział w zimnej wojnie? 

Symbolem tego konfliktu był w dużej mierze mur berliński. Stanowił on umowną granicę między blokiem wschodnim, komunistycznym Układem Warszawskim (w skład którego wchodziła wtedy także Polska jako PRL) pod przywództwem ZSRR, a blokiem zachodnim obejmującym część Niemiec i Europę Zachodnią oraz USA. Umownie przyjmuje się, że zimna wojna toczyła się głównie między ZSRR a USA i reprezentowanymi przez te dwa kraje skrajnie odmiennymi sposobami funkcjonowania. 

Na czym polegała zimna wojna?

Zimna wojna obejmowała tak naprawdę wszystkie sfery życia, choć oczywiście kwestia militarno-polityczna była tutaj kluczowa. Chodziło o rywalizację między ZSRR wraz z podległymi mu państwami reprezentującymi komunizm a USA i Europą Zachodnią, które po II wojnie światowej były symbolem dynamicznie rozwijającej się demokracji i kapitalizmu. Zimna wojna była więc rywalizacją między: 

  • komunizmem a kapitalizmem,
  • uległością wobec władzy (obowiązującą w bloku wschodnim) a swobodą światopoglądową, seksualną i religijną (panującą na zachodzie)

Nie da się również ukryć, że jednym z oblicz zimnej wojny był także wyścig zbrojeń, w tym posiadania broni jądrowej. Dzisiaj niektórzy w wojnie rosyjsko-ukraińskiej widzą zapowiedź nowej zimnej wojny między Rosją (spadkobiercą ZSRR), a światem zachodnim.

Fot. Adobe Stok