Od zarania dziejów ludzie podejmowali próby wyjaśnienia, czym jest miłość. To bardzo złożone uczucie i ma tak wiele odcieni, że wymyka się prostym definicjom. By lepiej je zrozumieć, zaczęto opisywać poszczególne rodzaje miłości. Powstały dziesiątki tego typu klasyfikacji.
Na co dzień zdarza nam się mówić „kocham” zarówno do najdroższych osób, jak i w zachwycie nad obejrzanym filmem. Nawet jeśli uznamy, że mówienie o miłości w przypadku doznań estetycznych jest nadużyciem, „miłość” pozostanie bardzo szerokim pojęciem, które odnieść można do rozmaitych sytuacji.
Cztery rodzaje miłości według starożytnych Greków i Rzymian
Czy wiesz, że pierwsza klasyfikacja typów miłości powstała już w czasach starożytnych? Greccy myśliciele wyróżniali takie stany jak:
- eros (przez Rzymian określony słowem amor) – potężne, obezwładniające uczucie (niekoniecznie do drugiego człowieka), pragnienie czegoś, czego się nie ma,
- storge (nie ma łacińskiego odpowiednika) – niezmienna, bezwarunkowa miłość wynikająca z poczucia przynależności, np. do rodziny albo narodu,
- philia (w kulturze Rzymian amicitia) – uczucie wolne od namiętności, duchowa więź oparta na wierności, lojalności, potrzebie dzielenia się,
- agape (łacińskie caritas) – miłość całkowicie bezinteresowna, w której troskę o drugą osobę przedkłada się nad własne potrzeby, nie oczekując niczego w zamian.
Pojęcie miłości w chrześcijaństwie
Starożytne terminy oznaczające różne rodzaje miłości przeniknęły do Biblii, dzięki czemu głęboko zakorzeniły się w chrześcijańskiej tradycji, a zarazem w kulturze Zachodu. Zmieniły jednak nieco swoje znaczenie. Dziś mówimy o:
- miłości erotycznej, którą odnosi się do namiętnego uczucia łączącego dwoje ludzi,
- miłości rodzicielskiej, braterskiej czy macierzyńskiej, czyli tej, która łączy krewnych,
- miłości przyjacielskiej, nazywanej też miłością platoniczną (na cześć jej starożytnego piewcy Platona),
- miłości altruistycznej, jakiej nauczał Chrystus – pełnej pokory, cierpliwej, wybaczającej, zdolnej znieść wszelkie przeciwności.
Pełnia miłości według Karola Wojtyły
W dzisiejszych czasach miłość nadal jest przedmiotem rozważań filozofów. Jednym z nich był Karol Wojtyła, który – nim został papieżem i przyjął imię Jana Pawła II – napisał książkę „Miłość i odpowiedzialność”. Przedstawił w niej uczucie łączące kobietę i mężczyznę jako proces podzielony na kolejne etapy:
- poziom zmysłowy – na którym zwracamy uwagę na fizyczne cechy danej osoby, przeżywamy namiętność,
- poziom uczuć – kiedy odczuwamy potrzebę czułości, bliskości kochanego człowieka, dzielenia z nim czasu,
- poziom duchowy – na którym dobro kochanej osoby staje się dla nas istotniejsze niż nasze własne potrzeby.
Karol Wojtyła w swojej książce dowodzi, że prawdziwa, „kompletna” miłość między dwojgiem ludzi jest połączeniem tych trzech poziomów.
Zobacz także: Miłość to cudowne uczucie. Dowiedz się jak o nią dbać
Typy miłości według współczesnych naukowców
Współczesne koncepcje miłości tworzone są głównie przez psychologów i socjologów. Najczęściej dotyczą one uczuć łączących życiowych partnerów. Nawiązując do starogreckiej terminologii, kanadyjski socjolog John Lee stworzył model, w którym wyodrębnił sześć typów miłości. Trzy podstawowe to:
- eros – miłość romantyczna, pełna namiętności,
- storge – miłość czuła, ale spokojna, oparta na przyjaźni,
- ludus – relacja, w której każda z osób skupiona jest na zaspokajaniu własnych potrzeb.
Pozostałe trzy rodzaje miłości według Lee to kombinacje powyższych typów:
- agape (eros + storge) – miłość ofiarna, pełna troski o druga osobę,
- pragma (storge + ludus) – związek z rozsądku, przynoszący partnerom określone korzyści,
- mania (ludus + eros) – miłość obsesyjna, zaborcza, w której chce się zawłaszczyć drugą osobę.
Trzy składniki miłości w ujęciu psychologii
Jedną z najciekawszych współczesnych koncepcji miłości stworzył amerykański psycholog Robert Sternberg. Wyodrębnił on trzy składniki miłości:
- namiętność – silne emocje, jakie budzi w nas obiekt uczuć (radość, pożądanie, tęsknota, zazdrość), połączone z pragnieniem jego bliskości,
- intymność – wzajemne zrozumienie, wsparcie, zaufanie, dzielenie się z kochaną osobą najskrytszymi myślami,
- zaangażowanie – akt naszej woli, decyzja o związku z daną osobą nawet w złych chwilach, mimo nieporozumień czy wbrew przeciwnościom losu.
Według powyższej teorii każda miłość przechodzi różne fazy, w których dominuje jeden lub dwa z opisanych składników. Na przykład gdy jesteśmy zakochani, do głosu dochodzi namiętność, ale nie ma jeszcze intymności ani zaangażowania. Sternberg twierdził też, że możliwa jest miłość doskonała – taka, w której udaje nam się połączyć wszystkie trzy elementy.
Zobacz także: Objawy zakochania
Pojęcie miłości w języku potocznym
Rodzaje miłości opisują nie tylko filozoficzne i naukowe teorie. Pojęcie to pojawia się w rozmaitych kontekstach w potocznym języku. Możemy spotkać się z takimi określeniami, jak:
- miłość od pierwszego wejrzenia – metafizyczna, romantyczna więź rodząca się pomiędzy dwojgiem obcych sobie ludzi, jaką najczęściej przedstawia się w filmach i książkach,
- miłość fizyczna – synonim intymnej fizycznej bliskości, używany nawet w odniesieniu do osób, których nie łączy uczucie,
- miłość platoniczna – pojęta nie jako więź wolna od namiętności (jak w przypadku greckiej philia), lecz uczucie jednostronne, nieodwzajemnione, a przez to wyidealizowane,
- miłość toksyczna – związek destrukcyjny, w którym partnerzy zadają sobie krzywdę (fizyczną lub psychiczną),
- miłość własna – czasem mylona z egoizmem, ale w gruncie rzeczy będąca zdrową troską o samego siebie, odnoszeniem się do siebie z szacunkiem.
Jak widać, rzeczywiście „miłość niejedno ma imię”. Tak naprawdę to szerokie pojęcie mieści w sobie bardzo wiele rodzajów uczuć. Zapoznaj się bliżej z rozmaitymi odcieniami miłości! Pomoże ci to lepiej rozumieć samego siebie, trafnie nazywać swoje uczucia, a także prawidłowo odczytywać intencje innych osób.
Fot. Free Photos / Pixabay
