Język polski i literaturaRelacje społeczne

Duchy w II części Dziadów – charakterystyka i znaczenie

Duchy z II części Dziadów to najważniejsi bohaterowie dramatu. To one najwięcej mówią, ujawniają swoje grzechy i formułują przestrogi dla żywych. Obrzęd dziadów dla Mickiewicza był pretekstem do opowieści o człowieku i jego miejscu w świecie.

W II części Dziadów pojawiają się duchy lekkie, duch najcięższy i duch pośredni. Każdy z nich ma osobne przesłanie dla uczestników obrzędu.

Duchy lekkie w II części Dziadów – Józio i Rózia

Pierwszymi duchami, które przywołuje Guślarz w II części Dziadów Adama Mickiewicza, są duchy dwójki dzieci – Józia i Rózi. Są to tak zwane duchy lekkie, czyli te, które na ziemi były bardzo krótko – „zabłysły” i „spłonęły”.

  • Józio i Rózia pojawiają się pod postacią aniołków, ale są nieszczęśliwe. Ich problemem jest bowiem to, że podczas swojego pobytu na ziemi miały wszystko, nie doświadczyły więc smutku i goryczy.
  • Teraz także niby mają wszystko, ale droga do nieba pozostaje dla nich zamknięta. Proszą Guślarza o dwa ziarenka gorczycy – symbol trosk i kłopotów. Dzięki nim będą mogły wejść do nieba. 
  • Duchy lekkie zwracają uwagę na fundamentalną rolę, jaką odgrywa w życiu człowieka cierpienie:

Kto nie doznał goryczy ni razu,

Ten nie dozna słodyczy w niebie.

Najcięższy duch w Dziadach cz. II – Widmo Złego Pana

O północy Guślarz w II części Dziadów wzywa najcięższe duchy. Ich reprezentantem jest wielki grzesznik – Widmo Złego Pana.

  • To duch dziedzica, który przez całe życie grzeszył, odmawiał ludziom pomocy, morzył głodem. Teraz sam błąka się po świecie głodny i spragniony.
  • Do nieba nie dostanie się nigdy, ale nawet by trafić w końcu do piekła, musi otrzymać od kogoś odrobinę napoju i jedzenia.
  • Dawni poddani odmawiają mu jednak i tej pomocy, przypominając jednocześnie wszystkie jego grzechy. Sam dziedzic podsumowuje swoją karę:

Bo kto nie był ni razu człowiekiem,

Temu człowiek nic nie pomoże.

  • W ten sposób Mickiewicz w II części Dziadów za pomocą ducha dziedzica zwraca uwagę, że największym grzechem jest brak miłosierdzia, litości i wrażliwości na ludzką krzywdę.

Pasterka – duch pośredni w II części Dziadów

Ostatnim duchem, który pojawia się na zaproszenie Guślarza, jest Pasterka, czyli duch pośredni. Ten typ duchów reprezentuje osoby, które żyły wśród ludzi, ale nie dla świata.

  • W przypadku Pasterki oznacza to, że drwiła ona ze wszystkich swoich adoratorów, była nieczuła na miłość, negowała myśl o małżeństwie.
  • Za karę została skazana na samotność i nudę, ponieważ zawieszona jest między niebem a ziemią. Jak sama mówi:

Kto nie dotknął ziemi ni razu,

Ten nie może być w niebie.

  • Pod postacią Pasterki kryje się refleksja Mickiewicza na temat ogromnej roli miłości w życiu. Poeta podkreśla, że nie można się nią bawić czy gardzić, bo to właśnie ona nadaje sens życiu.

Fot. Adobe Stock

 

Polecane artykuły
CiekawostkiHistoriaRelacje społeczne

10 marca, czyli Dzień Mężczyzny. Historia i ciekawostki

Dzień Mężczyzny i Dzień Chłopaka to dwa różne święta. Pierwsze obchodzone…
CiekawostkiHistoriaRelacje społeczne

Dzień Kobiet - czy wiesz od kiedy go obchodzimy? Poznaj historię święta

8 marca to Międzynarodowy Dzień Kobiet obchodzony od ponad 100 lat….
AktualnościRelacje społeczne

Kiedy są walentynki, historia święta, pomysły na walentynki

Walentynki w Europie południowej i zachodniej obchodzone są od średniowiecza, choć…